Netherlandic History Of Literature 1880-1899

De Tachtigers

вЂ?De beweging van Tachtig’ of simpelweg вЂ?De Tachtigers’ vormden een Nederlandse literaire beweging van ca 1880 tot 1894. Ze waren in Nederland vooral belangrijk omwille van de vernieuwing die ze brachten in de poÐ"«zie. De beweging moet worden beschouwd als een late voortzetting van en tevens ook sterke reactie op de Romantiek. De meest belangrijkste vertegenwoordigers van вЂ?De Tachtigers’ zijn : Willem Kloos, Herman Gorter en Jaques Perk.

De principes van �De Tachtigers’ kunnen we als volgt samenvatten:

• Estheticisme: Kunst om de kunst.

пÑ"Ё L'art pour l'art et sans but; tout but dÐ"©nature l’art’ - B. Constant

• Individualisme:

пÑ"Ё вЂ?Allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie’ -Willem Kloos

пÑ"Ё вЂ?Ik ben een god in het diepste van mijn gedachten en zit in’t binnenst van mijn ziel ten troon’ вЂ" Willem Kloos

• Vorm en inhoud zijn Ð"©Ð"©n

• Kunst is passie

пÑ"Ё вЂ? Streven naar dat wat je zintuiglijk doorleefde met uitschakeling van den geest onmiddellijk te verklanken’ вЂ" H. Gorter

пÑ"Ё вЂ? The artist is the creator of beautiful things’ вЂ" Oscar Wilde

Willem Kloos

Willem Kloos studeerde klassieke letteren, maar voltooide deze studie niet.

In 1880 debuteerde hij met het gedicht 'Rhodopis' (Oud-Griekse hetaere) in het tijdschrift Nederland. Hij mag beschouwd worden als de gangmaker van 'De Beweging van Tachtig' en als stichter van 'De Nieuwe Gids'. In de redactie ontstonden al spoedig onenigheden over kwesties van artistieke, politieke en ethische aard. Vanaf 1893 ging Kloos als enige redacteur verder, waarna het blad sterk aan kwaliteit inboette. In 1894 verscheen de eerste druk van 'Verzen'. Na een poging tot zelfmoord in 1896 verbleef Kloos in een instelling om af te kicken van zijn drankverslaving. In 1900 trouwde hij met de schrijfster Jeanne Reyneke van Stuwe en vestigde zich in Den Haag. Alhoewel zijn faam vooral berustte op het werk van vÐ"Ñ-Ð"Ñ-r zijn dertigste levensjaar, ontving hij in 1935 een eredoctoraat in de letteren van de Universiteit van Amsterdam. Hij ging tot aan zijn dood door met het schrijven van sonnetten en kritieken, maar zijn latere werk werd meestal ontsierd door breedsprakigheid en grootheidswaanzin.

Herman Gorter

Herman Gorter was een (roepnaam: Pans), socialistisch dichter en propagandist, is geboren te Wormerveer op 26 november 1864 en overleden te Brussel op 15 september 1927. Hij was de zoon van Simon Gorter, doopsgezind predikant en letterkundige, en Johanna Catharina Lugt, pensionhoudster.

Gorter studeerde klassieke talen in Amsterdam. Hij raakte spoedig bekend met de dichters uit de kring van de Tachtigers. In hetzelfde jaar waarin Gorter de doctorstitel behaalde verscheen zijn Mei. Het maakte Gorter in Ð"©Ð"©n klap tot een van de meest geroemde dichters van zijn generatie. Het weergeven van natuurimpressies en eigen gewaarwordingen voerde Gorter door middel van een zeer individueel taalgebruik tot het uiterste. Na deze bundel raakte hij in een groot geestelijk vacuÐ"јm, waarin elke inspiratie hem ontbrak. Nadat hij in 1890 getrouwd was met de Haarlemse patriciÐ"«rsdochter Wies Cnoop Koopmans werd hij leraar klassieke talen aan het Stedelijk Gymnasium in Amersfoort. Door zijn sensibele houding bleek hij ongeschikt voor het leraarschap. Hij ergerde zich voortdurend aan het gedrag van zijn leerlingen en zijn collega's. Bovendien ging hij op zoek naar een vaste levensovertuiging. Dat bracht een breuk met de Tachtigers. Deze geestelijke crisis was niet alleen de neerslag van een persoonlijke ontwikkeling, maar ook een deel van de vernieuwing die de culturele voorhoede in Nederland aan het begin van de jaren negentig doormaakte. Gorter vervulde in dit vernieuwingsproces een voortrekkersrol. In zijn sensitieve Verzen werd deze vernieuwing al aangekondigd. In 1893 nam hij ontslag als leraar en verhuisde hij naar Bussum. Daar wijdde hij zich enkele jaren volledig aan de literatuur en de filosofie.

Gorter was zelf geen diepgravend of oorspronkelijk theoreticus. Bij het formuleren van zijn wereldbeschouwing heeft hij zich zijn leven lang gericht naar leermeesters met wie hij geregeld persoonlijk contact had. Tot halverwege de jaren negentig waren dat Willem Kloos, Albert Verwey en Lodewijk van Deyssel.

Als socialist, later communist, was hij de leerling van Karl Kautsky en, vanaf omstreeks 1910, Anton Pannekoek. In de arbeidersbeweging profileerde Gorter zich vooral als propagandist en agitator. Hij was een vaardig spreker op partijbijeenkomsten, een veel gelezen pamflettist en een ijverig journalist van zijn partijkrant. Als dichter van het socialisme had Gorter een pretentieus doel voor ogen. Hij hoopte de grondslagen te leggen voor een heel nieuwe kunstvorm, de socialistische poÐ"«zie, en daarmee de Nederlandse literatuur tot ongekende hoogten te doen stijgen. Toen Gorter 47 jaar oud was, belandde hij opnieuw in een zware psychische crisis. Terwijl hij, in juli 1911, de laatste regels schreef van de eerste versie van het epos 'Pan', werd hij getroffen door een lichte hartaanval. Na maanden rust herstelde hij redelijk, maar sindsdien was hij, tot aan zijn dood, regelmatig depressief en lichamelijk ziek. Hij leed aan hartkloppingen, ademnood en flinke keelinfecties. Het is mogelijk dat zijn nervositeit in de hand werd gewerkt, doordat hij vanaf 1911 een gecompliceerd liefdesleven leidde. Naast zijn vrouw had hij twee vaste vriendinnen: Ada Prins en Jenne Clinge Doorenbos. Toen zijn vrouw halverwege de Eerste Wereldoorlog overleed, handhaafde hij beide liefdesrelaties. Pas op Gorters begrafenis zou dit amoureuze dubbelleven aan het licht komen.

GeÐ"Їnspireerd door de Russische revolutie werd Gorter in 1917 opnieuw politiek actief. Tegen het einde van de wereldoorlog verbleef hij een jaar lang in Zwitserland, waar hij in contact kwam met een groep uitgeweken Russische revolutionairen