Pse Qane Shqiptaret Kur Vdiq Enveri

NÐ"« kÐ"«tÐ"« mÐ"«nyrÐ"«, ZÐ"«ri i popullit i pÐ"«rcolli popullit lajmin e vdekjes sÐ"« Enver HoxhÐ"«s, lajm i cili pasohet nga rradhÐ"« tÐ"« gjata homazhesh nÐ"« bulevardin “DÐ"«shmorÐ"«t e Kombit”. Kjo pak a shumÐ"« qe panorama e atyre ditÐ"«ve tÐ"« zymta kuje dhe njÐ"«kohÐ"«sisht pikÐ"«nisja e kÐ"«saj eseje ku do tÐ"« trajtohen arsyet e kÐ"«tij reagimi, tÐ"« kÐ"«tij komunikimi politik sÐ"« shqiptarÐ"«ve qÐ"« lajmin e vdekjes sÐ"« diktatorit e pÐ"«rcollÐ"«n me lotÐ"« e rradhÐ"« tÐ"« gjata homazhesh.

Dhe natyrshÐ"«m lind pyetja e pÐ"«rsesÐ"« sÐ"« kÐ"«tij akti masiv. Pse qanÐ"« shqiptarÐ"«t kur vdiq Enver Hoxha? SiÐ"§ do tÐ"« argumentohet, pÐ"«rgjigja e pyetjes sÐ"« shtruar mÐ"« lart do tÐ"« bazohet nÐ"« analizimin e figurÐ"«s sÐ"« Enverit si udhÐ"«heqÐ"«s, mÐ"« pas si baba, si totem dhe mÐ"« sÐ"« fundi si vÐ"«llai i madh nÐ"« lidhje me masÐ"«n e cila duke qenÐ"« e cindividualizuar identifikohet me tÐ"« dhe bÐ"«het pjesÐ"« e ambivalencÐ"«s sÐ"« ndjenjave, dashuria dhe urrejta pÐ"«r prijÐ"«sin tashmÐ"« tÐ"« vdekur.

SiÐ"§ edhe thamÐ"«, analiza do tÐ"« fillojÐ"« me figurÐ"«n e udhÐ"«heqÐ"«sit. Sipas Kushner-it, ai studioi nÐ"« FrancÐ"« ku zhvilloi edhe mÐ"« idetÐ"« e tij majtiste, kryesisht marksiste-leniniste. NÐ"« ShqipÐ"«ri ai u bÐ"« pjesÐ"« e grupit tÐ"« KorÐ"§Ð"«s, grupi mÐ"« i konsoliduar komunist i kohÐ"«s. Edhe pse jashtÐ"« udhÐ"«heqjes sÐ"« kÐ"«tij grupi, ai u zgjodh sekretar. “Me shumÐ"« gjasa zgjedhja e tij ishte njÐ"« kompromis” (2000: 175). Me dy kÐ"«shilltarÐ"«t komunistÐ"« internacionalistÐ"« jugosllavÐ"«, PopoviÐ"§ dhe Mugosha, filloi ndÐ"«rtimi i PartisÐ"« qÐ"« u shoqÐ"«rua me pÐ"«rpjekje pÐ"«r zgjerimin e anÐ"«tarÐ"«sisÐ"«, kryesisht kah shtresÐ"«s sÐ"« mesme dhe intelektualÐ"«ve, fillimi i organizimit tÐ"« LuftÐ"«s Nacional Ð"‡lirimtare ku Partia Komuniste udhÐ"«hoqi. NÐ"« verÐ"«n e1942, Hoxha nisi tÐ"« konsolidojÐ"« pushtetin e tij brenda partisÐ"« duke “e spastruar atÐ"« nga elementet pÐ"«rÐ"§arÐ"«se”, ndÐ"«r tÐ"« parÐ"«t e tÐ"« cilÐ"«ve ishin KoÐ"§o Tashko dhe Mustafa Gjinishi (ibid, 175-180). MÐ"« vonÐ"« nisi lufta civile, urdhÐ"«ri pÐ"«r likuidimin e ballistÐ"«ve dhe legalistÐ"«ve tÐ"« cilÐ"«t me tÐ"« drejtÐ"« e quanin veten nacionalistÐ"« (ibid, 261), pÐ"«r tÐ"« spastruar tashmÐ"« jo veÐ"§ armiqtÐ"« brenda partisÐ"« por edhe konkurrentÐ"«t politikÐ"« nÐ"« mÐ"«nyrÐ"« qÐ"« tÐ"« ishte i vetÐ"«m nÐ"« pushtet e i sigurtÐ"« pÐ"«r vazhdimÐ"«sinÐ"« e tij.

Kushner thotÐ"« se “ndoshta Enver Hoxha do tÐ"« pÐ"«rshkruhej mÐ"« mirÐ"« sÐ"« pari si nacionalist, sÐ"« dyti si komunist stalinist dhe sÐ"« fundi si intelektual”(2000: 175). PÐ"«r sa i pÐ"«rket intelektualizmit tÐ"« HoxhÐ"«s, Liri Belishova, anÐ"«tare e byrosÐ"« politike e interrnuar pas prishjes me Bashkimin Sovjetik dhe tÐ"« tjerÐ"« dÐ"«shmojnÐ"« pÐ"«r tÐ"« kundÐ"«rtÐ"«n e kÐ"«tij fakti. Nga ana tjetÐ"«r nacionalizmi tij lÐ"« shumÐ"« dyshime nga pas duke qenÐ"« se vetÐ"« Hoxha nÐ"« fjalÐ"«n pÐ"«rmbyllÐ"«se tÐ"« Kongresit tÐ"« PÐ"«rmetit nÐ"« 28 maj 1944, deklaroi se “Do tÐ"« punojmÐ"« pa pushim pÐ"«r vÐ"«llazÐ"«rimin e popullit tonÐ"« me popujt e tjerÐ"« tÐ"« Ballkanit. Do tÐ"« punojmÐ"« pÐ"«r realizimin e njÐ"« konfederate ballkanike...” (1995: 303). Gjithsesi, nÐ"« pleniumin e dytÐ"« tÐ"« Beratit, 23-27 nÐ"«ntor 1944, Hoxha e kuptoi qartÐ"« se “Ngritja e tij nÐ"« pushtet ishte bÐ"«rÐ"« nÐ"« kohÐ"« lufte - e kishte ruajtur pozicionin e tij pikÐ"«risht falÐ"« kÐ"«saj lufte”(Mc Lean sipas ibid: 324). Enver Hoxha sic dukej e kishte kuptuar se pÐ"«r ta ruajtur dhe fuqizuar edhe mÐ"« pushtetin e tij, nÐ"« njÐ"« kohÐ"« kur ai ende nuk ishte i sigurtÐ"« pÐ"«r mbÐ"«shtetjen e tij nÐ"« popull, duhej tÐ"« sakrifikonte njÐ"« pjesÐ"« tÐ"« idealeve tÐ"« tij. NÐ"« njÐ"« komb me njÐ"« shumicÐ"« fshatare, nacionalizmi ishte vlera kryesore. ShqiptarÐ"«t ende e shihnin me dyshim lidhjen e PKSh me PKJ. Pas njÐ"« fitoreje nÐ"« “zgjedhjet” e para tÐ"« pas luftÐ"«s, vazhdoi lufta brenda dhe jashtÐ"« partisÐ"«. Nako Spiro qe njÐ"« ndÐ"«r bashkÐ"«punÐ"«torÐ"«t e tij mÐ"« tÐ"« ngushtÐ"« i cili i ndodhur nÐ"« njÐ"« presion tÐ"« madh psikologjik, u vetÐ"«vra. Gjygjet e kriminelÐ"«ve tÐ"« luftÐ"«s tÐ"« viteve ’44 - ’46 tÐ"« cilat gjithmonÐ"« e mÐ"« shumÐ"« po u drejtoheshin jokomunistÐ"«ve, arritÐ"«n nÐ"« disa mijÐ"«ra (Kushner, 2000: 326). MÐ"« pas vijojnÐ"« prishjet e marrÐ"«dhÐ"«nieve politike ekonomike me JugosllavinÐ"«, pas Mbledhjes sÐ"« Partive nÐ"« MoskÐ"«, u deklarua edhe prishja me Bashkimin Sovietik dhe mÐ"« vonÐ"« nÐ"« vitet вЂ?70 erdhi edhe prishja me KinÐ"«n. TÐ"« gjitha kÐ"«to vende dikur mike u cilÐ"«suan armike tÐ"« jashtme dhe tradhÐ"«tare tÐ"« marksizÐ"«m-leninizmit. Ever Hoxha ishte i vetmi mbrojtÐ"«s i mbetur i socializmit. Kushtetuta e vitit 1976 reflektoi tÐ"« gjtha kÐ"«to