The English Patient (Dutch)

Zakelijke gegevens

auteur: Michael Ondaatje

titel: The English Patient

1e druk: 1992

uitgever: Picador

aantal sterren: ***

Auteur

Michael Ondaatje (12 september 1943, Colombo ~ Sri Lanka) is een Canadese schrijver, hoewel er ook Engels, Nederlands, Tamil en Sinhalees bloed door zijn aderen stroomt. Toen hij negen was, verhuisde hij met zijn moeder, zuster en broer naar Londen. In 1962 emigreerde hij naar Canada, waar hij Engels en geschiedenis ging studeren. In zijn studietijd begon hij gedichten te schrijven en in 1967 verscheen zijn eerste dichtbundel 'The Dainty Monsters'. De eerste tien jaar van zijn schrijverscarriиre schreef Ondaatje alleen gedichten. Deze waren veelal surrealistisch, waarvan zijn debuut 'The Collected Works of Billy the Kid: Left Handed Poems' (1970) voor toneel werd bewerkt en tevens ontving hij hiervoor een prestigieuze Canadese literatuurprijs. Het is in feite een collage, waarin Ondaatje door middel van foto's, gedichten, prozastukken, liederen en tekeningen een beeld schetst van Billy the Kid, de legendarische held van het Wilde Westen. Ondaatje bewonderde de Canadese zanger en schrijver Leonard Cohen, zodoende schreef hij een monografie over hem in 1970. Zijn eerste roman 'Coming to slaughter' presenteerde hij in 1979, dat cinematografisch evenals poлtisch mag worden genoemd. In deze levensschets van Buddy Holden, de trompettist waarmee de jazz begon, hanteerde Ondaatje dezelfde werkwijze als bij 'The Collected Works of Billy the Kid: Left Handed Poems'. Zijn jeugd op Sri Lanka (destijds heette het nog Ceylon) in een geprivilegieerd milieu schilderde hij in een kleurrijke mengeling van autobiografische feiten en fictie in zijn boek 'Running in the family' (1982). Zijn rokkenjagende en dranklustige vader speelt hierin een belangrijke rol. De pijn van zijn scheiding en het ontdekken van nieuwe liefde worden uitvoerig beschreven in 'Secular love' (1984), dat bestaat uit een verzameling van liedachtige teksten. Het werk van Ondaatje is vrij lastig in te delen, aangezien hij voor een postmodernistische combinatie van stijlen heeft gekozen. Zijn immigrantenroman 'In the skin of a lion' (1987) gaat over klassenverschillen in de jaren twintig en dertig. Zoals in zijn eerdere werk, hanteerde hij hier opnieuw de collagetechniek, waarbij stukje bij beetje alle onderdelen toch op hun plaats in het grote geheel vallen. Gedurende een nachtelijke autorit wordt aan het dochtertje van zijn pas overleden vriendin het levensverhaal verteld van de Canadees Patrick Lewis. 'In the skin of a lion' was zijn meest populaire boek tot de verfilming van 'The English Patient' in 1997 voor een groot publiek. Zo ontstond er grote belangstelling voor deze roman uit 1992, over vier personen in een halfverwoeste Italiaanse villa aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. Hij mocht er zelfs een prestigieuze Booker Prize voor in ontvangst nemen, hoewel hij deze wel met Barry Unsworth moest delen. De jury wilde namelijk geen keuze maken tussen diens roman 'Sacred Hunger' en Ondaatjes 'The English Patient'.

Inhoud

1944. Het einde van de Tweede Wereldoorlog is in zicht. De oorlog in Midden-Italiл is over en de troepen trekken verder naar het noorden. In een geпsoleerde Toscaanse villa, die tijdens de oorlog als militair hospitaal dienst deed, blijven twee mensen achter. De jonge Canadese verpleegster Hana en de onherkenbare verbrande Engelse patiлnt. Zijn vliegtuig is in de Egyptische woestijn neergestort, waarbij hij ernstig verbrand raakte. Doordat hij aan geheugenverlies lijdt, is het niet duidelijk wat zijn identiteit is. Maar vanwege zijn perfecte beheersing van de Engelse taal, wordt hij verondersteld een Engelse piloot te zijn. De rust in de villa wordt al snel verstoord door de komst van de dief Caravaggio, die Hana nog kent uit haar jeugd in Toronto, waar hij bevriend was met haar vader. Hij is erg geпnteresseerd in de ware identiteit van de patiлnt. Caravaggio werkt voor de geallieerden, maar heeft ook persoonlijke redenen voor zijn nieuwsgierigheid. Hij denkt dat de verbrande patiлnt in werkelijkheid de Hongaarse graaf Lбszlу Almбsy is, die verdacht wordt van spionage. Doordat Almбsy gecollaboreerd heeft met de nazi's, zou hij er indirect verantwoordelijk voor zijn dat de nazi's Caravaggio hebben gemarteld. De jonge Sikh, Kirpal Singh, is de laatste die zich aansluit bij de bewoners van de Villa San Girolamo. Deze 'Kip' is een bommenexpert in het Britse leger en heeft als missie de door de Duitsers achtergelaten bommen in de omgeving van de villa te ontmantelen. De vier personen zijn zowel fysiek als mentaal zwaar beschadigd door hun oorlogservaringen. Terwijl in de buitenwereld gebeurtenissen een keerpunt in de geschiedenis aangeven, bevinden de bewoners van de Toscaanse villa zich nog temidden van hun persoonlijk oorlogsdrama.

Hana werd gedurende de oorlog in haar naaste omgeving keer op keer geconfronteerd met de dood. Behalve de vele soldaten die ze als verpleegster heeft zien sterven, zijn haar ook haar vader, verloofde en ongeboren kind ontnomen. Hierdoor is ze vastbesloten de Engelse patiлnt in leven te houden, wat een onbegonnen zaak is. Ze adoreert hem alsof hij een heilige is en denkt van hem te houden. In werkelijkheid staan haar gevoelens voor hem slechts symbool voor de verloren liefdes in haar leven. Hij is de verpersoonlijking van de geesten van wie ze houdt. Als Hana een relatie met Kip begint, loopt dit ook op niets uit. Hun beide karakters en achtergronden zijn te verschillend om de relatie te doen slagen. Zo is Kip in staat zijn verliezen op te vullen. Hana begrijpt deze eigenschap van Kip echter niet, wat uiteindelijk tot een barriиre in hun relatie leidt. Kip neemt nog meer afstand van Hana na het vallen van de atoombommen op Hirosjima en Nagasaki. Hij realiseert zich in een oorlog te vechten, die niet de zijne is. Hij waagt dagelijks zijn leven voor de westerling, terwijl zij schaamteloos een oosterse natie kapotmaken. Dit drijft hem weg van zijn metgezellen in de villa, die hij als deel van de destructieve westerse wijsheid ziet. Als beiden teruggekeerd zijn naar hun vaderland, blijft Hana brieven aan Kip schrijven. Hij beantwoordt deze niet, hoewel hij veel aan haar denkt. Uiteindelijk staakt ze ook deze vorm van contact. Ze neemt afstand vanwege zijn karakter, maar voornamelijk vanwege zijn stilte.

Voor de oorlog was Caravaggio niet in staat tot langdurig