Benchmarking

Ьretim Bilgi Sistemlerinde Kэyaslama Uygulamalarэ Ve Tьrk Эюletmelerinin AB Sьrecine Etkileri

Erman Aral

Emin Sarper Sargэn

Murat Юatana

Эюletme Bцlьmь

ЦZET

Bu Ð*alэюmada kэyaslamanэn tanэmэ yapэlarak sÑŒreÐ*leri цzetlenmiÑŽtir. Bunu takiben, bilgi ve bilgi teknolojileri anlatэlarak, ÑŒretim sistemlerine etkisi belirtilmiÑŽtir. Ek olarak bilgisayar destekli ÑŒretim sistemleri ele alэnmэюtэr. Arkasэndan ÑŒretim bilgi sistemlerinde kэyaslama anlatэlmэюtэr. Avrupa BirliÑ€i'nde ve TÑŒrkiye'de ÑŒretim sistemleri ve kэyaslama konusu ÑŒzerinde durulmuÑŽtur. Burada TÑŒrkiye'den kэyaslama цrnekleri vererek KOBЭ'lerin durumu analiz edilmiÑŽtir. Son olarak TÑŒrk iÑŽletmelerinin Avrupa'ya uyum sÑŒreci bakэmэndan nerde olduÑ€u ve gÑŒÐ*lÑŒ ve zayэf yцnleri tartэюэlmэюtэr.

Anahtar kelimeler: Kэyaslama, ьretim bilgi sistemleri, Avrupa Birliрi, KOBЭ

ABSTRACT

In this article, benchmarking is explained with its process'. Besides information and information Technologies will describe than determinded to the operation systems. In addition Computer aided manufacturing systems taken up. Afterwards, benchmarkin explained which is uses in manufacturin iformation systems. Dwell up on EU's and Turkey's manufacturing systems and benchmarking issues. And analized small and middle scale business by giving examples from turkish firms. Finally, discussed of Turkish firms for approve to EU and determined powerful and weak points.

Keywords: Benchmarking, manufacturin iformation systems, European Union, SMSB

GЭRЭЮ

Kэyaslama, bir kuruluÑŽun baÑŽarэlэ bir kuruluÑŽu referans alarak performansэnэ niteleyici gцstergeler yardэmэyla karюэlaÑŽtэrmasэ ve gerekli gцrdьрь alanlarda sÑŒreÐ* kэyaslamasэ vasэtasэyla iÑŽ sÑŒrecini geliÑŽtirme faaliyetidir(Aktan, 1999). TÑŒrk iÑŽletmeleri henÑŒz bilgisayar destekli ÑŒretim sistemlerine tam olarak adapte olma sэkэntэlarэ yaÑŽadэklarэ iÐ*in ÑŒretim bilgi sistemlerinde kэyaslama uygulamalarэ yetersiz boyuttadэr(DÑŒren, 2000). Юirketlerin bilgi vermeye aÐ*эk olmamalarэ ve bilgi vermekten kaÐ*эnmalarэ sonucu doÑ€ru ve yeterli veri toplanamamakta, istenen detayda kэyaslama yapэlamamaktadэr. Kэyaslama Ð*alэюmasэ, bir ÑŒlkenin rekabette avantajэ elde etmesini saÑ€lamakta, temel sektцrler ve faaliyet konularэnэ belirlenmesi ve geliÑŽtirilmesinde Ð*ok цnemli rol oynamaktadэr. GÑŒnÑŒmÑŒzde geliÑŽmiÑŽ tÑŒm ÑŒlkelerin ulusal kэyaslama enstitÑŒleri ve ayrэca farklэ sektцrlerde kэyaslama Ð*alэюmalarэ yapan kurumlarэ bulunmaktadэr; ancak GÑŒmrÑŒk BirliÑ€i'nin gÑŒndeme gelmiÑŽ olmasэ, dэюa aÐ*эlma ve rekabet edebilme gÑŒcÑŒnÑŒ arttэrmada kullanэlan, batэda neredeyse her iÑŽletmenin uyguladэрэ yцntemin TÑŒrkiye'de de tanэnmasэna yol aÐ*mэюtэr(DÑŒren, 2000). KÑŒreselleÑŽmenin цnem kazanmasэyla TÑŒrk iÑŽletmeleri de uluslararasэ pazarlara girebilmek ve iÐ* pazarda paylarэnэ kaybetmemek iÐ*in harekete geÐ*miÑŽlerdir. BirkaÐ* yэl цncesine kadar kalite ÑŒzerine eÑ€ilmeyen TÑŒrk iÑŽletmeleri de artэk kalitenin ÑŒzerinde dьюьnÑŒlmesi gerektiÑ€ini kavramэюlardэr; fakat bu faaliyete yeterince цnem verilmemiÑŽtir(DÑŒren, 2000).

Ð--aрэmэzda yaÑŽanan hэzlэ deÑ€iÑŽimler sonucu sanayide, ticarette, teknolojide yeni bir dцneme girilmiÑŽ, bu yeni dцnemin en цnemli unsuru da bilgi olmuÑŽtur. DÑŒnya'da hэzla artan rekabet koÑŽullarэ, iÑŽletmeleri kendilerini yenileyen, deÑ€iÑŽimlere ayak uyduran, dÑŒnya Ð*apэnda lider iÑŽletme haline gelmenin hedef olarak seÐ*ilmesine yol aÐ*mэюtэr. Son yэllarda iÑŽ dÑŒnyasэ tarafэndan en Ð*ok benimsenen yцntemlerden biri olan kэyaslama, bir ÑŽirketin kendi rakipleri, diÑ€er sektцrler ve dэю pazarlardaki uygulamalarэ ile karюэlaÑŽtэrэp, en iyi uygulamalarэ цrnek alarak zayэf yцnlerini geliÑŽtirmesi anlamэna gelmektedir. Юirketin kэyaslama sonucunda edindiÑ€i bilgiyi kendi bÑŒnyesine uyarlamasэ gerekmektedir. (NurtaÐ*, 1997)

Yцnetimden daha Ð*ok operasyonel personelin uzun vadeli katэlэmэna ve inancэna ihtiyaÐ* vardэr. Bir danэюmanlэk ÑŽirketi tarafэndan yÑŒrÑŒtÑŒlemez; ancak ÑŽirketin bizzat kendisi sahip Ð*эkmalэ ve detaylэ bir ÑŽekilde hayata geÐ*irmelidir. ЦrgÑŒtteki herkesin katэldэрэ bir eÑ€itim hazэrlэрэnэ da kapsamalэdэr. Эюletmelerin, hedefler koyarak ÑŽirketin iÐ* ve dэю performansэnэ sÑŒrekli olarak geliÑŽtirmesi gerekmektedir. Bu da yeterli olmayacaрэndan dÑŒnyadaki uygulamalar yakэndan incelenmelidir. Эюletmeler kendilerini, rakipler ve dÑŒnyanэn en iyileriyle kэyaslayэp ÑŒstÑŒn uygulamalarэ uyarlayabilmek sonuÐ*ta sistematik bir yaklaюэm olan kэyaslamayэ kullanmaktan geÐ*mektedir.(Kaya, 1997)

Kэyaslama ve Ьretim Bilgi Sistemlerinde Bilgi Teknolojileri

Kэyaslama, hэzla deÑ€iÑŽen rekabet koÑŽullarэnda kaliteyi saÑ€lamak, sÑŒreÐ*leri iyileÑŽtirmek, mьюteri memnuniyetini, iÑŽletme performansэnэ ve rekabet edebilme gÑŒcÑŒnÑŒ arttэrmak iÐ*in црrenmenin ve geliÑŽmenin sonsuz sÑŒreÐ*ler olduÑ€unun bilincine varэlmasэdэr(Цzer, 1999). Bir iÑŽletmenin diÑ€er iÑŽletmelerle sektцr farkэ gцzetmeksizin kэyaslayarak taklide yer vermeden, yaratэcэlэk katarak en iyi uygulamalarэ iÑŽletmenin ÑŽartlarэna, yapэsэna, amaÐ* ve kÑŒltÑŒrÑŒne gцre uyarlanmasэnэ цngцren ve sÑŒrekli yenilenen yцnetsel bir araÐ*tэr (YÑŒcesoy, 2002).

Kэyaslamanэn Tanэmэ

Kэyaslama, iюletmenin baюka bir iюletme ile kэyaslanmasэ olarak tanэmlanabilir