Sp.A: Relatie Tussen De Partij En Haar Leden

sp.a: relatie tussen de partij en haar leden

INHOUDSOPGAVE

1. Inleiding 3

2. Relatie tussen leden en partij zoals formeel beschreven 5

3. Investering van sp.a in haar leden 10

A. Vorming 10

B. Communicatie 10

C. Ledenwerving 11

4. Inspraak en participatie van de leden in de praktijk 11

A. Congressen 12

B. De Open Raad van Voorzitters en Secretarissen 14

C. De rechtstreekse verkiezing van voorzitter en ondervoorzitter 14

D. Bevraging van de leden door het partijbureau 15

E. Plannen voor de nabije toekomst 15

5. Algemeen besluit 15

1. Inleiding

Sinds de jaren ’60 is regelmatig te horen dat politieke partijen in bijna alle westerse industriÐ"«le democratieÐ"«n een legitimiteitscrisis doormaken. EÐ"©n van de indicatoren die steeds weerkeert om deze stelling te onderschrijven is het dalend aantal leden van de politieke partijen gedurende de laatste decennia.

Hoewel de Belgische partijen in vergelijking met de meeste andere westerse democratieÐ"«n het qua ledenaantallen helemaal niet slecht doen, zagen ook bij ons voornamelijk de traditionele partijen sinds de jaren ’60 hun ledenlijsten jaar na jaar inkrimpen, zoals onderstaande tabel illustreert.

1960 1970 1980 1990 1999

CVP/PSC 213.751 * * * *

CVP * 103.158 125.141 131.719 92.000

PSC * 39.336 57.904 43.322 28.942

SPB/PSB 199.000 225.073 * * *

SP * * 113.922 99.112 78.000

PS * * 154.798 153.400 109.194

PRL/PVV 48.200 77.654 * * *

VLD * * 58.625 71.051 80.000

PRL * * 45.000 40.000 39.000

VU 2.511 36.326 49.563 40.779 15.500

VL.BLOK * * 1.231 6.500 14.000

AGALEV * * 925 2.376 3.772

ECOLO * * 1.248 2.096 2.240

Tabel: Ledenaantallen per politieke partij

Het dalend aantal lidmaatschappen wordt door de partijen algemeen gesproken als problematisch gezien, voornamelijk omdat het hun legitimiteit aantast of omdat ze de (financiÐ"«le) steun van hun leden hard nodig hebben om efficiÐ"«nt te kunnen werken of zelfs maar te overleven.

Om de neerwaartse trend in de ledengrafieken te stoppen voerden de verschillende partijen in de verschillende landen hervormingen in de partij door, waarbij de basis meer inspraak en medezeggenschap werd gegeven of althans beloofd. Een typisch voorbeeld hiervan is het invoeren van de rechtstreekse verkiezingen van de partijvoorzitter.

In BelgiÐ"« viel deze internationale tendens samen met de slechte resultaten van de traditionele partijen tijdens de wetgevende verkiezingen van 24 november 1991 en de electorale winst van extreem-rechts. In navolging van de liberale partij, die reeds in 1992 radicale hervormingen doorvoerde en zelfs van naam veranderde, kenden bijna alle politieke partijen in BelgiÐ"« gedurende de jaren вЂ?90 hervormingen. Om de legitimiteit van de partij op te krikken werd vooral nadruk gelegd op een opener partijwerking, meer contact met de burgers en meer inspraak voor de basis.

EÐ"©n van de partijen die in de jaren ’90 hervormingen doorvoerden zoals zojuist besproken was de Socialistische Partij die zichzelf omdoopte tot sociaal progressief alternatief of sp.a.

In wat volgt zullen we de relatie tussen sp.a en haar leden in kaart brengen.

Door analyse van de partijstatuten vormen we ons eerst een beeld van de relatie tussen de partij en haar leden zoals ze formeel beschreven staat. Vervolgens gaan we na hoeveel tijd en middelen de partij in haar leden investeert, bijvoorbeeld door het organiseren van vormingswerk en het informeren van de leden. Tenslotte focussen we op de relatie tussen de partij en de leden zoals ze in de praktijk bestaat.

Alvorens van start te gaan met het analyseren van de partijstatuten eerst nog dit: de meest recente ledenaantallen van sp.a bieden een verrassende aanblik. In 2003 telde sp.a 61.637 leden, de daling die uit voorgaande tabel bleek heeft zich tussen 1999 en 2003 dus nog voortgezet. Op 31 december 2004 echter telde de partij 62.779 leden, een stijging van meer dan 1000 leden na een lange periode van daling. Voor de volledigheid geef ik nog de indeling naar geslacht en leeftijd mee voor de meest recente ledencijfers (31/12/04):

Indeling naar geslacht: Man: 35.784

Vrouw: 26.995

Indeling naar leeftijd: -35 jaar: 9.418

36-50: 15.695

51-64: 18.833

+65: 17.578

Onbekend: 1.255

2. Relatie tussen leden en partij zoals formeel beschreven:

De partijstatuten van sp.a dateren van november 2002. Analyse van dit document maakt meteen duidelijk of de partij haar leden ernstig neemt, en welke rol ze voor hen weggelegd ziet. De statuten van sp.a in hun meest recente vorm werden goedgekeurd door een partijcongres dat plaatshad in november 2002. Aangezien de statuten vrij recent opgefrist werden mag men ervan uitgaan dat ze vrij letterlijk geÐ"Їnterpreteerd kunnen worden: het is logisch te veronderstellen dat achterhaalde artikels ofwel geschrapt ofwel herwerkt zijn.

In de statuten zijn verschillende artikels te vinden die rechtstreeks betrekking hebben op de relatie tussen sp.a en haar leden, in wat volgt zal ik de artikels die in dit opzicht van belang zijn weergeven